مراحل بیماری مزمن کلیوی CKD - کتاب ارزان

تألیف و ترجمه: حمید وثیق زاده انصاری

منبع: راسخون

بیماری مزمن کلیوی اغلب با نا رسایی کلیه اشتباه گرفته می شود. در حقیقت، نا رسایی کلیه آخرین مرحله این بیماری است. مؤسسه ملی کلیه 5 مرحله این بیماری مزمن کلیوی را به منظور کمک به تشخیص و درمان هر چه سریعتر آن، فهرست کرده است. برای آگاهی یافتن از جزئیات این 5 مرحله ادامه مقاله را بخوانید.

کلیه ها دو عدد اندام لوبیایی شکل هستند که در دو طرف ستون فقرات قرار گرفته اند. تمام محصولات زاید و آب اضافی از طریق کلیه ها از بدن خارج می شوند. به طور خلاصه می توان گفت، کلیه به نام نوعی سد تصفیه کننده برای بدن عمل می کند. هر گونه بیماری که کلیه ها را تحت تأثیر قرار دهد، به تدریج توانایی تصفیه آن ها را کاهش می دهد. و به این ترتیب محصولات زاید در خون انباشته می شوند. محاسبات ریاضی که بر اساس سن، جنس و نژاد فرد است، مقدار تصفیه گلومرولی GFR را محاسبه می کند؛ GFR مقداری از خون است که کلیه می تواند در واحد زمان تصفیه کند. GFR برای مشخص شرایط سلامتی کلیه به کار می رود و از طریق آن می توان CKD و مراحل آن را در فرد بررسی کرد. در یک فرد طبیعی در حالت عادی، GFR برابر و یا بیشتر از 90 میلی لیتر در دقیقه است. با وجود این که علل متنوعی سبب بیماری های مزمن کلیوی می شوند، اما دیابت و فشارخون بالا شایع ترین علل هستند. علل متنوع دیگر هم سبب CKD می شوند و نوع درمان بر اساس حذف عامل اصلی است.

5 مرحله بیماری CKD

مرحله 1: در مرحله نخست، GFR برابر یا بیشتر از 90 میلی لیتر در دقیقه است، که با مقدار آن در کلیه سالم برابر است. تقریباً هیچ علامتی وجود ندارد و بنا بر این تشخیص این مشکل سخت است. اما به طور کلی، به بیمارانی که به دیابت مبتلا هستند توصیه می شود آزمایش های مربوط به مشخص مقدار کراتینین یا اوره در خون، را انجام دهند. مقدار بالای کراتینین در خون یا پروتئین ها در ادرار شاخص خوبی است که نشان می دهد فرد مبتلا به بیماری مزمن کلیوی است. روش های دیگری برای پی بردن به شرایط کلیه فرد وجود دارند که شامل MRI، امواج فرا صوت (سونو گرافی)، اشعه X و CT اسکن، است. اگر بتوان مشکل را در این مرحله تشخیص داد، در نتیجه درمان هم ساده تر خواهد بود و از داروها می توان برای توقف، به تعویق انداختن یا تغییر علایم و بهبود CKD استفاده کرد.

مرحله ی 2: علائم در این مرحله به آسانی مرحله اول قابل شناسایی نیستند. GFR بین 60 و 89 میلی لیتر در دقیقه است. در این مرحله هم تشخیص با اشعه X، MRI، فرا صوت (سونو گرافی) و CT اسکن امکان پذیر است. به طور کلی برای فردی که در مرحله دوم این بیماری کلیوی شناسایی شده است، دیالیز کلیوی لازم نیست.

مرحله 3: در این مرحله علائم ظاهر می شوند. GFR بین 30 تا 59 میلی لیتر در دقیقه کاهش می یابد. بیمار علائمی مانند خستگی بیش از حد و تنگی نفس (کوتاه شدن و سطحی شدن تنفس) بروز می دهد. مایعات در قسمت های مختلف بدن انباشته می شوند و علامت آن تورم در دست ها و پاها است. رنگ ادرار فرد هم تغییرات قابل توجهی می کند. رنگ ادرار به نارنجی، قرمز یا قهوه ای تیره تغییر می کند. فردی که در مرحله سوم با این مشکل تشخیص داده می شود، به متخصص کلیه ارجاع داده می شود، متخصص آزمایش های متنوعی برای پی بردن به علت اصلی مشکل انجام می دهد و با توجه به علت، نوع درمان را پیشنهاد می دهد. فرد در این مرحله، بهتر است با یک متخصص تغذیه هم مشورت کند، متخصص تغذیه مناسب ترین رژیم غذایی با توجه به مشکل بیمار پیشنهاد می دهد. اگر بیمار مبتلا به بیماری کلیه پلی کیستیک (کیست های فراوان در کلیه) است، ممکن است درد در ناحیه پشت بدن، اطراف ناحیه ای که کلیه ها قرار گرفته باشند، احساس کند.

مرحله 4: با کاهش بیشتر GFR، علائم بیشتری در بیمار ظاهر می شود. در نتیجه افزایش سطح محتویات ادرار در خون، بیمار با مشکل تنفسی رو به رو می شود. علائم شایع در بیماری که در مرحله چهارم CKD است، حالت تهوع و کاهش اشتها می باشد. انواع مسائل عصبی برای فرد رخ می دهد و فرد توانایی تمرکز خود را از دست می دهد. GFR در مرحله چهارم، بین 15 تا 29 میلی لیتر در دقیقه است. دیالیز خونی و صفاقی درمان های شایع در این مرحله هستند. هم چنین اگر GFR تقریباً در حد 15 میلی لیتر در دقیقه باشد، بسکمک از متخصصان کلیه، پیوند کلیه را توصیه می کنند.

مرحله 5: پنجمین مرحله را می توان نا رسایی کامل (انتهایی) کلیه نامید.در این مرحله GFR کمتر از 15 میلی لیتر در دقیقه است و در برخی موارد، GFR در بیمار ممکن است به صفر برسد. سر دردها و تغییر در رنگ پوست علائم دیگری هستند که در مرحله 4 هم ظاهر شدند. با نا رسایی کلیه، دفع ادرار در بیمار بسیار کاهش می یابد و تقریباً به صفر می رسد. بیش از همه، درمان از طریق پیوند کلیه در مرحله چهارم CKD توصیه می شود، با وجود آن ممکن است برای مدت مشخصی بیمار به دیالیز خونی یا صفاقی ادامه دهد.

بهتر است همیشه بیماری CKD را در مراحل اولیه تشخیص داد. درمان در مراحل اولیه ساده تر و کم هزینه تر است، اما اگر در مراحل انتهایی تشخیص داده شود، شرایط می تواند کاملاً پیچیده و سخت شود.

/ج

منبع: راسخون